Публіцыстычным называецца функцыянальны стыль, які абслугоўвае сферу грамадска-палітычнай камунікацыі. Ен рэалізуецца ў газетных і часопісных артыкулах, дакладах, выступленнях, лозунгах на грамадска-палітычныя тэмы. Пры гэтым аўтар, перадаючы факты, выяўляе сваё стаўленне да іх. Тэкстам публіцыстычнага стылю ўласціва яркая эмацыянальна-экспрэсіўная афарбоўка, не характэрная ні для навуковага, ні для афіцыйна-справавога стылю.

Прызначэнне публіцыстыкі — паведамляць навіны штодзённага жыцця, культуры, навукі, растлумачваць сацыяльныя пытанні. Гэтым выклікана, з аднаго боку, выкарыстанне грамадска-палітычнай тэрміналогіі, з другога боку – моўных сродкаў для выказвання настрою, пачуццяў, у прыватнасці эмацыянальна-экспрэсіўнай лексікі.

Асноўнымі функцыямі публіцыстычнага стылю з'яўляюцца інфармацыйная, экспрэсіўная, камунікатыўная, эмацыйная, эстэтычная.

Інфармацыйная. Аўтары маюць на мэце інфармаваць шырокае кола чытачоў, гледачоў, слухачоў пра значымыя для грамадства праблемы і свае погляды на іх. Спецыфіка інфармацыйнай функцыі ў публіцыстычным стылі заключаецца ў характары паведамлення звестак, іх крыніцах і адрасатах. Інфармацыя ў публіцыстычных тэкстах не толькі апісвае факты, але і адлюстроўвае меркаванні, настроі, змяшчае каментарыі і разважанні аўтараў. Перад публіцыстычнымі творамі не ставіцца задача поўнага, усебаковага апісання той ці іншай з'явы, публіцыст імкнецца пісаць пра тое, што выклікае цікавасць у пэўных грамадскіх груп.

Экспрэсіўная. Мэта любога публіцыстычнага тэксту заключаецца не толькі ў тым, каб расказаць пра стан спраў у грамадстве, але і ў тым, каб пераканаць аўдыторыю ў неабходнасці пэўных адносін да выкладаемых фактаў і ў неабходнасці пэўных паводзін. Таму для гэтага стылю характэрна адкрытая тэндэнцыйнасць, палемічнасць, эмацыянальнасць, што якраз і выклікана імкненнем аўтара даказаць правільнасць сваёй пазіцыі.

Камунікатыўная. Публіцыстычныя тэксты ствараюцца не для ўнутранага выкарыстання, не для адзінкавага адрасата, а для максімальна шырокай аўдыторыі.

Эмацыйная. Дазваляе выразіць свае пачуцці. Публіцыстычны тэкст звычайна адлюстроўвае асобу аўтара, адрозніваецца ярка выражанымі і эмацыянальна афарбаванымі адносінамі аўтара да выкладаемых фактаў.

Эстэтычная. Паведамленне павінна задавальняць эстэтычныя запатрабаванні чалавека.

Выдзяляюць 3 групы жанраў публіцыстычнага стылю:

1) інфармацыйныя (нататка, рэпартаж, інтэрв'ю, справаздача);

2) аналітычныя (гутарка, артыкул, карэспандэнцыя, рэцэнзія, агляд);

3) публіцыстычныя (эсэ, нарыс, фельетон, памфлет).

 

Пытанні для самакантролю:

1. Назавіце сферу выкарыстання публіцыстычнага стылю.

2. Якое асноўнае прызначэнне публіцыстычнага стылю?

3. Ці можа аўтар публіцыстычнага стылю перадаваць сваё стаўленне да падзей, якія ён перадае?

4. Якая асноўная задача тэкстаў публіцыстычнага стылю?

5. Пералічыце і патлумачце функцыі публіцыстычнага стылю.

6. Назавіце жанры публіцыстычнага стылю.

 

Спіс выкарыстаных крыніц:

1. Беларуская мова (прафесійная лексіка). Транспарт: вучэб. дапам. / І.У. Будзько [і інш.] / пад агул. рэд. Л.А. Гіруцкай. - Мінск: РІПА, 2019. - 223 с.

2. Сычанава, Н.М. Беларуская мова (прафесійная лексіка). Энергетыка: вучэб. дапам. / Н.М. Сычанава. - Мінск: РІПА, 2019. - 99 с.

3. Шабліцкая, Н.В. Беларуская мова (прафесійная лексіка). Будаўніцтва: вучэб. дапам. / Н.В. Шабліцкая. - Мінск: РІПА, 2020. -131 с.

4. Публіцыстычны стыль маўлення [Электронны рэсурс]. - Рэжым доступу: https://studopedia.org/13-19028.html. - Дата доступу: 12.12.2021.